ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Μια ρεβυθιά στο Ηράκλειο - Λέιντεν - Λισσαβώνα - Αθήνα - πάλι Ηράκλειο - Γιάννενα


8/11/10

Ο φάρος στην άκρη του κόσμου

Ο φάρος στον Κάβο-Πάπα, Ικαρία, Αύγουστος 2009.

Στα χωριά του Πάπα δεν είχα πάει ποτέ μικρός, διότι τότε δεν υπήρχε τρόπος να πας άλλος παρά μόνο δια θαλάσσης. Θυμάμαι βέβαια μια εποχή, το 1977 μάλλον, που το «Μιαούλης» έκανε μια απίστευτη εικοσιτετράωρη διαδρομή Τζια-Σύρο-Τήνο-Μύκονο-Καρκινάγρι-Αρμενιστή-Εύδηλο-Άγιο-Φούρνους-Καρλόβασι-Βαθύ. Από κει πρέπει να είναι η πρώτη εικόνα που θυμάμαι από το Καρκινάγρι, όπως φαίνεται από τη θάλασσα. Θυμάμαι τις βάρκες που ερχόντουσαν να παραλάβουν τους επιβάτες (δεν υπήρχε προβλήτα, βέβαια) και παρέλαβαν μεταξύ άλλων και μία κατσίκα ζωντανή. Αναδρομικά προσπαθώ να καταλάβω γιατί έκανε τη διαδρομή Πειραιά-Καρκινάγρι η κατσίκα, αλλά ίσως τότε να μην ήταν τριάντα χιλιάδες τα κατσίκια της Ικαρίας και ο πληθυσμός τους να χρειαζόταν ενίσχυση, δεν ξέρεις ποτέ. Άλλα χρόνια εκείνα...

Η άγνοιά μου για τα Δυτικά συνεχίστηκε για καιρό· θυμάμαι μετά την πρωτοχρονιά του 1986 να συναντάω απρόσμενα στο λιμάνι του Αγίου μια κοπέλα που ήξερα από την Αθήνα, και όταν τη ρώτησα πώς βρέθηκε τέτοια εποχή στο νησί, μου είπε ότι τη φιλοξενούσε μια φίλη της καριωτίνα στο Αμάλου ή στον Κάλαμο. Προς μεγάλη μου αμηχανία δεν ήξερα να τοποθετήσω τα μέρη αυτά στο χάρτη· η κοπέλα με πρσανατόλισε λέγοντάς μου ότι πήγαν και σε ένα «μεγάααααλο» χωριό λίγο πιο πέρα: στο Καρκινάγρι. Κάπως έτσι ανακάλυψα ότι υπάρχει ζωή πιο δυτικά από τις Ράχες (και μάλιστα χειμώνα). Το γεγονός με εντυπωσίασε τόσο που το ανέφερα στους γονείς μου ως αξιοπερίεργο: «ε, ναι», μου είπαν, «οι Παπιστάνοι». Η λέξη ήταν ακόμα πιο εντυπωσιακή, δεν την είχα ξανακούσει ως τότε. Η μάνα μου θυμήθηκε και μια (σκωπτική, μάλλον) ρίβα:

Παπιστάνα, Παπιστάνα, με τα δώδεκα φουστάνια
Το ‘να βγαζεις, τ’ άλλο βάζεις, πάλι Παπιστάνα μοιάζεις
Δεν ήξερα πως μοιάζουν οι Παπιστάνοι, μέχρι που λίγους μήνες αργότερα, μια συμφοιτήτριά μου δήλωσε ότι θα πήγαινε με τον καλό της μια βδομάδα διακοπές στην Ικαρία. Της είπα να έρθει να με βρει: αν και δεν είχαμε τηλέφωνο σπίτι, ούτε υπήρχαν κινητά, μπορούσε απλώς να ρωτήσει στο περίπτερο ή στο καφενείο, θα με έβρισκε σίγουρα. Μου το υποσχέθηκε, αλλά το καλοκαίρι πέρασε χωρίς να δώσει σήμα. Την ξαναβρήκα το Σεπτέβρη, ενθουσιασμένη από την Ικαριακή εμπειρία, αλλά «ούτε περίπτερο είχε, ούτε στο καφενείο σε ήξερε κανείς». Ρώτησα απορημένος πού ακριβώς ήταν· κατάλαβα ότι βρέθηκαν στο Καρκινάγρι επειδή πήρανε το «Ίκαρος» μια Δευτέρα. Το «Ίκαρος» τις Δευτέρες έκανε μια στάση στο Καρκινάγρι καθ’ οδόν για τον Άγιο· την άλλη Δευτέρα το ξαναπήρανε για πίσω.

- Δυσκολευτήκαμε βέβαια, γιατί δε μας άφηναν να φύγουμε οι ντόπιοι, σκοτώθηκαν ποιος θα μας πρωτοφιλοξενήσει και μετά παρεξηγήθηκαν που έπρεπε να φύγουμε. Πάντως περάσαμε καταπληκτικά, τι απίστευτοι άνθρωποι είναι αυτοί;

Εμένα πάλι μου πήρε σχεδόν μια δεκαετία ακόμα να φτάσω εκεί οδικώς. Έκτοτε όμως κάνω σχεδόν ανελλιπώς το δρομολόγιο τα καλοκαίρια, συχνά πηγαίνοντας από τον ορεινό δρόμο και επιστρέφοντας από τον (κατ’ επίφασιν) παραλιακό. Κουβαλάω μαζί και τους φίλους που φιλοξενώ κατά καιρούς· επειδή δεν αρέσει σε όλους, παραφράζοντας τον Καβάφη τους λέω ότι «κι αν φτωχικό τον βρεις, ο Πάπας δε σε γέλασε...σου ‘δωσε το ωραίο ταξίδι». Συνήθως πιάνει το επιχείρημα.

Πέρσι βρέθηκα με μια φίλη και τη φίλη της, αμφότερες «ξένες» (με την ικαριακή έννοια της λέξης) να ψάχνουμε το δρόμο για το φάρο στον κάβο-Πάπα, που ακόμα και τώρα δεν έχω φτάσει. Η φίλη της φίλης ήταν λιγάκι (χμ...) ξυνή και δεν πολυγούσταρε, οπότε προκειμένου να ακούμε γκρίνιες μείναμε να κοιτάμε από πάνω τα κύματα που χωρίζονταν σε μια γραμμή στην προέκταση του κάβου: άλλο καιρό είχε βόρεια κι άλλο νότια. Αλλά η φίλη μου ψιθύρισε φεύγοντας στο αυτί «την άλλη φορά θα έρθω μόνη μου, και θα πάμε μαζί μέχρι εκεί, ακούς;».

Ακούω, κοπελιά. Σε περιμένω· μην αργήσεις.


Σ.Σ. Ο τίτλος είναι παρμένος από ένα μυθιστόρημα του Ιουλίου Βερν. Το κείμενο πρωτοδημοσιεύτηκε στο ikariamag στις 4/11/2010



Μια άλλη όψη του φάρου στο βιντεάκι από μια εκπομπή της ΕΡΤ - στο τιμόνι του καϊκιού ο φίλτατος κ. Γιάννης K., ο μοναδικός εξ' όσων γνωρίζω Ακαματριώτης με πλεούμενο.

9 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

A, δύσκολο πολύ να βρεις παρέα. "Εκεδά κάτω α πάμε;" "Α εσύ όσο πας και λολαίνεσαι" και άλλα τέτοια ακούω κατά καιρούς. Σκέφτηκα και χρηματικό έπαθλο αλλά ούτε κι αυτό πιάνει "βρε, ένα εκατομύριο να μου δώσεις εκεά ε κατεβαίνω που να με κρατάς στη πλάτη" "άμε μονάχη σου και α σε περιμένω στη ταβέρνα του Ξανθού"
Ελπίζω να ρθει η κοπελιά και να πας εσύ τουλάχιστον με παρέα.
Δρ

Β. είπε...

Βρε θα πάω... σιγά που 'α μου ξεφύγει... Κι όποιος θέλει ας έρτει...

Idom είπε...

Και τελικά ΠΩΣ είναι οι Παπιστανοί;
Έχουν δύο κεφάλια; Ένα τεράστιο πόδι που το χρησιμοποιούν για σκιά όταν έχει ήλιο; Τι γλώσσα μιλούν;
Εκείνοι ήξεραν την δική σας ύπαρξη;
Είναι αλήθεια αυτό που άκουσα, ότι βρέθηκαν στην μακρινή Αμερική παντρεμένοι ένας Ανατολικοκαριώτης με μία Δυτικοκαριώτισσα και από τότε έμαθαν οι δύο πληθυσμοί, ο ένας για τον άλλο;

Idom

Idom είπε...

Πάντως φαίνεται ότι είσαι καταπληκτικός οικοδεσπότης!
Εγώ κάποτε επισκέφτηκα την Ικαρία και ξεναγήθηκα από έναν ντόπιο φίλο. Με πήγε λοιπόν και εκείνος σε ένα λόφο "πάνω" από τον φάρο.
Όταν όμως τού πρότεινα να πάμε στο φάρο, ο φίλος τα στήλωσε:
"είναι μακρύς ο δρόμος και μπορεί να χαθούμε", "μπορεί να πιάσει καταιγίδα στο δρόμο", "γύρω από τον φάρο φυτρώνουν ανθρωποφάγα φυτά", "λένε ότι εμφανίστηκαν φαντάσματα πέρυσι", "δεν είσαι ακόμα έτοιμος ψυχολογικά", "η κράση σου δεν είναι γερή για να βγάλεις την επιστροφή", "μάς περτιμένουν ΔΥΟ γ κ ό μ ε ν ε ς στην πόλη"...,
ήταν μερικές από τις δικαιολογίες που αράδιασε.
Προσπάθησα να καταλάβω ΓΙΑΤΙ δεν ήθελε να με πάει στο φάρο. Ίσως επειδή το θεωρούσε ένα τοπικό φετίχ και εγώ ήμουν ξ έ ν ο ς ; Ίσως το θεωρούσε ένα προσωπικό φετίχ και πήγαινε εκεί μόνο με ... - χμμμ - ιδαίτερα πρόσωπα; Ίσως επειδή εκείνος βαριόταν την ανηφόρα (ντάλα καλοκαίρι) τού γυρισμού;
Ποιος ξέρει;
Ίσως εσύ, σαν Καριώτης, μαντεύεις, αλλά μην μού τον μαρτυρήσεις σε παρακαλώ. Τού είμαι ευγνώμων που με πήγε ΕΩΣ τον λόφο ΠΑΝΩ από τον φάρο!

Idom

Idom είπε...

Μα φυσικά και ο φάρος στην άκρη τού νησιού μας είναι ο φάρος στην άκρη τού κόσμου.
Θυμάσαι το τέλος τού Solaris (Tarkowski); Δεν είχε φάρο, αλλά είχε ένα κόσμο τόσο δα μικρό - νησάκι σε μία άγρια άγνωστη, αχανή θάλασσα...

(Άμα μεγαλώσω, θα γίνω ναυτικός)
Idom

Β. είπε...

Πώς μοιάζουν οι Παπιστάνοι; Μα όπως έλεγε και η κοπέλα της ανάρτησης "απίστευτοι" - σχεδόν όπως κι εμείς, αγαπητέ Idom.

Οι Ανατολικοί με τους Δυτικούς δεν έχουν ιδιαίτερα προβλήματα από όσο ξέρω - ίσως λιγάκι οι Βόρειοι με τους Νότιους, παλιότερα, αλλά τώρα πλέον τι είναι ο κάβουρας, τι είναι το ζουμί του, τρεις άνθρωποι είμαστε. Στην παραδοσιακή ντοπιολαλιά πάντως υπήρχε η έκφραση "παραχωριού" που προσδιόριζε κάποιον ικαριακής μεν καταγωγής αλλά από "αλλού".

Στο Σολάρις ο κόσμος είναι μέσα στο μυαλό μας (και το περιβάλλον χάος) από το οποίο "αντλεί" ο ζωντανός πλανήτης για να κατασκευάσει την εικόνα που βλέπουμε. Ίσως και στην "πραγματική" ζωή να μοιάζουν έτσι τα πράγματα ενίοτε, αλλά απεταξάμην το σολιψισμό...

Β. είπε...

...και τώρα που το σκέφτομαι κύριε Idom, έναν άνθρωπο σαν κι εσάς, και μόνο που αναφέρθηκε ότι σας περίμεναν ΔΥΟ γκόμενες πίσω, θα ήταν επαρκής λόγος να ξεχάσετε και τους φάρους και τους γλάρους.

Δηλαδή σε αυτή τη φάση της ζωής σας ΔΕΝ είστε ναυτικός να υποθέσουμε, ε;

Β. είπε...

(το σχόλιο είναι πολλών μηνών, προέρχεται από άλλη ανάρτηση, αλλά μια χαρά ταιριάζει εδώ - το μεταφέρω αυτούσιο).

......σε όσους...έχουν ....μάθει να ταξιδεύουν....
.....Κάβο-Πάπας....
.επί του ακρωτηρίου..τούτου..εις ύψος 65 μέτρων από της θαλάσσης επί πύργου κτιστού...υπάρχει τοποθετημένος φανός περιστροφικός με έκλαμψιν λευκήν ανά ένα πρώτον λεπτόν φαινόμενος από 20 μίλια.
..λάμψις 12 δευτερόλεπτα.
το φως τούτο δε φαίνεται νοτιότερον του ρελέβου...όστρια 35μ.λεβάντε.
........Σίρο Ρεδόνδο.

23/2/10 9:43 μ.μ.

Ανώνυμος είπε...

......Νήσος ΝΙΚΑΡΙΑ.....
''κάβο πάπα''
''νήσος λέβιθα''
νησίς καλόλιμνο''
''ακρωτήριον χουσείν''
[φαροδείκτες, σωστικοί και σηματοφορικοί σταθμοί].
σίρο ρεδόνδο.